ELEKTRİK PİYASASI BAĞLANTI VE SİSTEM KULLANIMI

Günümüzde yenilenebilir enerji yatırımlarının hızlanmasıyla birlikte, lisanssız elektrik üretimi Türkiye’de büyük bir ivme kazandı.  Ancak bu süreçte üretim tesislerinin şebekeye bağlanabilmesi için dikkatle takip edilmesi gereken hukuki ve teknik prosedürler bulunmaktadır. Bu makalede, 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği ve Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği çerçevesinde lisanssız üretim tesislerinin bağlantı süreci detaylı bir şekilde açıklanacaktır.

 I. Sistem Bağlantı Görüşü Başvurusu ve Değerlendirme Süreci

Lisanssız elektrik üretim tesislerinin dağıtım sistemine bağlantısı için ilgili dağıtım bölgesindeki dağıtım şirketinden olumlu görüş alınması gerekir. Dağıtım şirketlerine yapılacak başvurularda başvuru sahibinden aşağıdaki belgeler talep edilir:

1. Başvuru İçin Gerekli Belgeler:

• Tapu kaydı,
• Onaylı elektrik projesi,
• Yapı ruhsatı veya yapı kullanma izni,
• Olağanüstü hal veya genel hayata etkililik kararı alınan bölgelerde ilgili idarece verilen izinler,
• Ruhsat gerektirmeyen kullanım yerleri için ilgili mercilerden alınacak izin belgesi,
• İlgili mevzuatın zorunlu kıldığı diğer belgeler.

Başvuru sonrasında dağıtım şirketi, başvuruyu teknik uygunluk açısından değerlendirir. Bu değerlendirmede dikkate alınan teknik uygunluk unsurları şunlardır:

2. Teknik Değerlendirme Kriterleri:

• Bağlantı yapılacak noktanın teknik yeterliliği,
• Elektrik Şebeke Yönetmeliği ve diğer mevzuat standartlarının sağlanması,
• Gerilim düşümü,
• Harmonik etkiler,
• Elektromanyetik girişim,
• Fliker seviyesi,
• Şebekeye bağlantının sistemin kalite ve işletme güvenliğine etkisi,
• Güneş ve rüzgar enerjisine dayalı taleplerde daha uygun bağlantı noktası olup olmadığı.

Bu değerlendirmeler sonucunda dağıtım şirketi olumlu veya olumsuz bağlantı görüşü verir. Dağıtım şirketi, bağlantı hakkındaki görüşünü, başvuru sahibine yazılı olarak bildirir. Görüşün geçerlilik süresi en az 90 gün olmalıdır.

Bağlantı görüşünün olumsuz olabileceği haller mevzuatta sınırlı sayıda belirtilmiştir. Dağıtım şirketlerinin olumsuz görüş verebileceği haller şunlardır:

1. Şebekenin bağlantı noktasında teknik yetersizlik bulunması,
2. Tesisin projesinin mevzuat standartlarını karşılamaması,
3. Talep edilen bağlantının kamu hizmeti yükümlülüklerini engellemesi,
4. Gerilim düşümü, harmonik, fliker gibi kalite parametrelerinin sınırların dışında olması,
5. Tesisin sistemin elektrik kalitesini olumsuz etkilemesi,
6. Güneş veya rüzgar enerjisine dayalı tesisler için daha uygun alternatif bağlantı noktalarının bulunması.

Bu nedenler dışında bağlantı şirketleri tarafından verilen görüş olumsuz olamaz. Ayrıca, verilen olumsuz görüşlerin gerekçelendirilmesi zorunludur. Dağıtım şirketi tarafından verilen olumlu veya olumsuz görüşü, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu inceler. EPDK tarafından dağıtım şirketinin olumsuz görüşü yerinde bulunmazsa, dağıtım şirketi başvuru sahibiyle anlaşma yapmakla yükümlüdür.

II. Lisanssız Elektrik Üretiminde Sistem Bağlantı Hattı Tesisi

Lisanssız elektrik üretiminde, dağıtım şirketinden olumlu görüş alındıktan sonra sistem bağlantı hattı tesis edilmesi gerekir. Üretim tesisinin şebekeye fiziksel olarak bağlanabilmesi için bağlantı hattı kurulması gerekir. Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği’nin 10/B maddesi, bu süreci detaylandırmaktadır. İlgili mevzuata göre bağlantı hattına ilişkin esaslar şu şekildedir:

• Lisanssız üretim tesisleri için bağlantı hattı uzunluğu sınırlı değildir.
• Sistem Bağlantı Hattını, kullanıcı veya dağıtım şirketi tesis eder.
• Sistem Bağlantı Hattı, dağıtım şirketi tarafından yapılırsa, bağlantı bedeli kullanıcı tarafından karşılanır.
• Bağlantı hattının güzergâhındaki taşınmaz temini, izinler ve kazı bedelleri kullanıcıya aittir.
• Kullanıcı hattı kendisi tesis etmesi durumunda, dağıtım şirketi ile tesis yapım sözleşmesi imzalar.
• Bağlantı hattı, enerjilendirme tarihinden itibaren 5 yıl sonra dağıtım şirketine devredilmiş sayılır.
• Hat katılım bedeli mekanizması ile bu hatta başka kullanıcılar bağlanabilir.
• Hattın işletme ve bakımı enerjilendirmeyle birlikte dağıtım şirketine geçer.

III. Lisanssız Elektik Üretiminde Bağlantı ve Sistem Kullanım Anlaşmaları    

Dağıtım şirketi tarafından bağlantı görüşü olumlu sonuçlanan tesislerin bağlantı anlaşması ve sistem kullanım anlaşması imzalaması zorunludur.

1. Bağlantı Anlaşması:

• EPDK tarafından onaylanmış tip sözleşmeler kullanılır.
• İçeriğinde bağlantı gerilim seviyesi, taraf yükümlülükleri ve gerekli tesisler gibi hususlar yer alır.
• Ön lisans sahibi kişiler, lisans almadan önce bağlantı anlaşması yapma hakkına sahiptir.
• Dağıtım şirketi, bağlantı anlaşmasını en fazla 5 yıl süreyle yapar.

2. Sistem Kullanım Anlaşması:

• Tesisin şebekeye elektrik vermesi için imzalanan bir anlaşmadır.
• Sistem Kullanım Anlaşması, tesisin geçici kabulünden önce yapılmalıdır.
• Anlaşmada sistem işletme kuralları ve ihlallerde uygulanacak yaptırımlar belirtilir.

Her iki anlaşmanın da mevzuatta belirtilen usullere ve  sürelere uygun imzalanması gerekir. Aksi halde süreç olumsuz sonuçlanır. Bu nedenle süreçlerin hukuki takibi büyük önem taşır. Lisanssız elektrik üretim süreçlerinde teknik ve hukuki uyumluluğun sağlanması, yatırım sürecinin gecikmeden ilerlemesi ve idari risklerin önlenmesi açısından son derece önemlidir.

Dike Hukuk Danışmanlık&Arabuluculuk olarak, lisanssız elektrik üretimi başvuru süreçlerinde danışmanlık hizmeti sunmaktayız. Enerji hukukuna ilişkin uzman ekibimizle, başvuru sahiplerinin süreci en etkin ve hızlı şekilde tamamlamalarına yardımcı olmaktayız. Mevzuata uygunluk, teknik değerlendirme süreçleri ve hukuki itiraz mekanizmaları konusunda destek almak isteyen kişiler, bizimle iletişime geçerek profesyonel danışmanlık hizmetlerimizden faydalanabilirler.

NOT: Bu yazımız, bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. İzinsiz paylaşılması halinde, hukuki süreç başlatılacaktır. 

Dike Hukuk ile iletişime geçmek için: https://wa.me/905337608453