ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU

I-) BİREYSEL BAŞVURU NEDİR ?

“Bireysel başvuru, herkesin Anayasa’da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve buna ek Türkiye’nin taraf olduğu protokoller kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla başvurabileceği bir hak arama yoludur. “ ( https://www.anayasa.gov.tr/)

Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru, 2010 yılında yapılan Anayasa değişikliğiyle hukuk sistemimize girmiştir. Nispeten yeni olan bu yol hak kaybına uğradıklarını düşünen vatandaşlarımız için iç hukuk sitemimizdeki son yoldur. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru, herkesin Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki haklarından herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla başvurabileceği bir hak arama yoludur. Bu yola başvurmak için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması gerekmektedir.

Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru olarak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve buna ek olarak Türkiye’nin taraf olduğu protokoller kapsamındaki hak ve hürriyetlerin herhangi birisinin kamu gücü tarafından ihlalinden kaynaklı olarak başvuru yapılabilir. Bu kapsamda yaşama hakkı, kişi hürriyeti ve güvenliği, işkence ve eziyet yasağı , hak arama hürriyeti, din ve vicdan hürriyeti, mülkiyet hakkı, temel hak ve hürriyetlerin korunması gibi hakların ihlal edilmesi halinde kişi Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkını kullanabilir.

II-) BİREYSEL BAŞVURU NASIL YAPILIR ?

Bireysel başvuru adliyelerdeki ön bürolardan yapılır. Bireysel başvuruya konu etmek istediğiniz kararı hangi mahkeme vermişse o mahkeme türündeki herhangi bir ön bürodan bireysel başvurunuzu yapabilirsiniz. Örneğin İzmir 10. Asliye Ceza Mahkemesinin verdiği bir karar için Türkiyede herhangi bir adliyenin Asliye Ceza Mahkemesi ön bürosundan bireysel başvuru yapabilirsiniz. Ancak unutmamalısınız ki bireysel başvuru yaparken bireysel başvuru formunu doldurmak zorundasınız. Herhangi bir dilekçe ile başvuru yapmak mümkün değildir. AYM’nin belirlediği matbu formun ilgili yerlerini doldurarak başvuru yapmak zorunludur.

A-) BİREYSEL BAŞVURU FORMU NASIL TEMİN EDİLİR ?

https://www.anayasa.gov.tr/tr/bireysel-basvuru/bireysel-basvuru-elektronik-formu/ adresinden formu indirdikten sonra doldurabilirsiniz. Yukarıdaki adres Anayasa Mahkemesinin resmi internet adresidir.

Ancak bu linkteki başvuru formunun indirildikten sonra açılıp doldurulabilmesi için ilgili programların bilgisayarınızda yüklü olduğundan emin olmalısınız.

B-) BİREYSEL BAŞVURU UYAP’TAN YAPILABİLİR Mİ ?

Bireysel başvuru maalesef ki UYAP üzerinden yapılamamaktadır. Her ne kadar buna ilişkin çalışmalar sürüyor olsa da kısa zamanda çalışmanın bitmesi beklenmemektedir. Fiziken başvuru yaptıktan yaklaşık 1 ay sonra UYAP üzerinden bireysel başvurunuzu sorgulayabilirsiniz.

C-) ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURUDA SÜRE

6216 sayılı Kanun’un 47. maddesinin beşinci fıkrasına göre Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru süresi olağan kanun yollarını tüketen nihai işlemin başvurucuya tebliğ edildiği tarihten veya kanun yolu öngörülmemişse ihlâlin öğrenildiği tarihten başlayarak 30 gündür. Başvuru süresi, bireysel başvurunun ön şartlarından biri olup, incelemenin her aşamasında dikkate alınması gereken kamu düzeninden kaynaklanan bir usul kuralıdır. Bu nedenle bu süreler geçtikten sonra yapılan başvurular ise süre aşımı nedeniyle incelenemeyecektir. Ancak mücbir sebep veya ağır hastalık gibi haklı bir mazereti nedeniyle süresi içinde bireysel başvuruda bulunamayanlar, mazeretin kalktığı tarihten itibaren on beş gün içinde, mazeretiyle ilgili açıklamalara başvuru formunda yer verip mazeretini ispatlayan belgeleri başvuru formuna ekleyerek Anayasa Mahkemesine başvurabilirler.

Burada en önemli hususlardan bir tanesi de bireysel başvuruya konu edilecek kararı UYAP sistemi üzerinden öğrenmenin süreye etkisi konusudur. Diyelim ki dosyanız Yargıtay önünde temyiz aşamasında, UYAP sistemine girdiğiniz ve Yargıtay ilgili dairesi tarafından gerekçeli kararın yüklendiğini gördünüz ardından kararı açtınız. İşte burada AYM 30 günlük hak düşürücü bireysel başvuru süresinin başlangıcı için bunu yeterli görmekte, gerekçeli kararın tebliğ edilmesini beklememektedir. O yüzden UYAP sistemi üzerinden açtığınız evrakları dikkatlice açmanız ve bu konuyu avukatınıza bildirmeniz önem arz etmektedir. Aksi takdirde hak kaybı oluşabilir, istemeden bireysel başvuru süresini kaçırabilirsiniz.

III-) BİREYSEL BAŞVURUNUN TAKİBİ

A-) BİREYSEL BAŞVURU NE ZAMAN KARARA BAĞLANIR ?

Bireysel başvurular geliş sırasına göre incelenerek karara bağlanır. Ancak Anayasa Mahkemesi, başvuruların konuları itibariyle önemini ve aciliyetini göz önünde bulundurarak tespit ettiği kriterler çerçevesinde farklı bir inceleme sıralaması belirleyebilir. 2023 yılı itibari ile yapılan tüm bireysel başvuru kararlarının ortalama karar süresini 2 yıl 6 ay 27 gün olduğu tespit edilmiştir. Ancak bu süre ortalama bir süredir. Sizin başvurunuz daha erken veya daha geç sonuçlanabilir.

B-) BİREYSEL BAŞVURU DURUMUNU NEREDEN SORGULAYABİLİRİM ?

Daha önce yaptığınız bireysel başvurunun hangi aşamada olduğunu UYAP sistemi üzerinden bireysel başvuru sorgula sekmesine tıklayarak öğrenebilirsiniz. UYAP Vatandaş sistemine e-devlet şifreniz ile giriş yapabilirsiniz.

Çok sayıda başvuru şekil şartlarını taşımadığı için kabul edilebilirlik incelemesinden geçememektedir. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru oldukça teknik bir konu olup alanında deneyimli bir avukatla çalışmak önem arz etmektedir. Ülkemiz hukuk sisteminin son karar mercii olan bu imkanın usul hataları sebebiyle boşa gitmesi telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğuracaktır. Konu hakkında detaylı bilgi sahibi olmak için iletişim formunu doldurarak veya telefonla bize ulaşabilirsiniz.

NOT: Bu yazımız, bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. İzinsiz paylaşılması halinde, hukuki süreç başlatılacaktır.

Dike Hukuk ile iletişime geçmek için: https://wa.me/905337608453