1-) ARAÇ MAHRUMİYET TAZMİNATI NEDİR ?

Meydana gelen bir trafik kazası sonucu aracınız hasar gördüyse aracınızın  tamir edilmesi için  ortalama 1 hafta – 10 gün  boyunca aracınızı tamircide bırakmanız gerekebilir. Hasar gören bir aracın onarım süresi boyunca kullanılamaması sebebiyle ortaya çıkan zarar araç mahrumiyet tazminatı ya da araçtan yoksun kalma tazminatı olarak tanımlanmaktadır. Kusuru ile aracınızın hasar görmesine sebebiyet veren taraf sizin bu zararınızı tazmin etmelidir. Araç Mahrumiyet tazminatı için gerekli şartları ve diğer önemli hususları siz değerli okuyucularımız için aşağıda detaylıca izah etmeye çalıştık.

2-) ARAÇ MAHRUMİYET TAZMİNATI DAVASI  İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR NELERDİR

Öncelikle belirtmek gerekir ki meydana gelen kazada en az 2 taraf olmalıdır. Yani tek taraflı olarak gerçekleştirmiş olduğunuz kazalar için bu tazminatı talep etme hakkınız yoktur. Uygulamada ikame araç hizmeti olarak bilinen hizmet ile araç mahrumiyet tazminatı karıştırılmamalıdır. İkame araç hizmeti zorunlu olmayan kasko poliçenizdeki özel şartlara bağlı bir husustur. Eğer kasko poliçenizde ikame araç klozu bulunmakta ise kasko poliçenizi düzenleyen şirket size aracınızın tamir süresince bir ikame araç tahsis edecektir. Bu hizmet yukarıda da değindiğimiz gibi bir tazminat değildir. 

Araç mahrumiyet tazminatı ise kusuru ile aracınızın hasar görmesine sebebiyet veren taraftan isteyebileceğiniz bir tazminattır. Aracınız bir kazaya karıştığında karşı taraf kusurlu ise tamir süresince aracınızdan mahrum kaldığınız günler için bu tazminatı isteyebilirsiniz. Örneğin, trafikte seyrederken başka bir araç gelip sizin aracınıza çarptığını varsayalım. Bu durumda aracınızda meydana gelen hasar ve değer kaybı tazminatı ile beraber araç mahrumiyet tazminatını da talep edebilirsiniz. Ancak burada şu hususa değinmekte fayda vardır: araç mahrumiyet tazminatı hasar ve değer kaybı tazminatından farklı olarak sadece kusurlu aracın sürücüsü ve sahibinden (işleten) istenebilir. Yani bu davayı karşı tarafın trafik poliçesini düzenleyen sigorta şirketine karşı açamazsınız çünkü araç mahrumiyet tazminatı trafik poliçelerinin kapsamının dışında kalmaktadır.  Araç mahrumiyet tazminatı isteyebilmeniz için bir diğer  şart ise  kazada %100 kusurlu olmamanızdır. Eğer kazada %100 kusurlu taraf siz iseniz bu tazminatı talep etme hakkınız bulunmamaktadır. Ayrıca 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 109. Maddesine göre  bu davanın 2 yıllık bir zamanaşımı süresine tabi olduğunu unutmamak gerekir. Yani, kaza tarihinden itibaren 2 yıl  içerisinde bu davayı açmanız gerekmektedir.

Yargıtay’a göre araç mahrumiyet bedeli talep edilebilmesi için araç kiralandığına dair herhangi bir belge veya ödeme belgesi sunulması zorunlu değildir. Yargıtay içtihatlarında; oluşan hasarın niteliğine göre makul tamir süresi belirlenerek, ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan ve bu süre içinde ikame araç için ödemesi gereken bedel kadar karar verilmesi gerektiğine hükmetmiştir.

YARGITAY 4. HD.  2021/26777 ESAS, 2022/11236 KARAR, 29.09.2022 TARİH

”Kural olarak haksız fiilden kaynaklanan tazminat davalarında gerçek zarar ilkesi geçerlidir. Zarar gören ancak haksız fiil sebebiyle uğradığı gerçek zararını haksız fiil sorumlularından isteyebilir. Olay tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 50’nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacı tarafından araç kiraladığına dair belge veya ödeme belgeleri sunulmasa da hakim zararı belirleyebilir. Bu durumda mahkemece, davacı aracında oluşan hasarın niteliğine göre makul tamir süresinin belirlenmesi, ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan ve bu süre içinde davacının (ikame araç) ödemesi gereken bedelin ne olacağı konularında alınan bilirkişi raporuna göre davacının araç mahrumiyet bedeli talebinin kabulüne karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile davacının bu talebini objektif kriter ve delillerle ispatlayamadığı gerekçesiyle reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.”

YARGITAY 17. HD.  2017/1625 ESAS,  2018/1686 KARAR, 08/03/2018 TARİH

“Davacının ikame araç bedeli talebi mahkemece davacı tarafından araç kiraladığına dair belge sunulmaması nedeni ile ret edilmiş olup bu süre ile ilgili araç kiralandığına dair belge sunulmasa da B.K.42 maddesi (50.md) uyarınca hâkim zararı belirleyebilir. Bu durumda mahkemece, davacı aracında oluşan hasarın niteliğine göre makul tamir süresinin belirlenmesi ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan, bu süre içinde davacının (ikame araç) ödemesi gereken bedelin ne olacağı konularında ayrıntılı, gerekçeli, denetlenebilir rapor almak suretiyle davacının mahrumiyet bedeli talebi hakkında karar verilmesi gerekirken, yazılı olduğu biçimde eksik inceleme ile karar verilmesi isabetli değildir.”

3-) ARAÇ MAHRUMİYET TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR

Araç mahrumiyet bedeli, hasar gören aracın makul onarım süresi ile bu süre zarfında kiralanan alternatif aracın günlük kiralama bedelinin çarpımıyla hesaplanır. Araç mahrumiyeti tazminatı, aracın kullanılamadığı ( fiilen kullanılmadığı gün değil makul onarım süresince. Yani siz  aracınızı  bir tamirciye  götürdünüz  ve tamirci normalde 10 günde tamir edilecek hasarı 30 günde tamir etti. Burada sizin talep edeceğiniz mahrumiyet gün sayısı 30 değil 10 gündür.)  gün sayısı ile aracın günlük kiralama bedeli çarpılarak bulunur. Bu formülü bir örnekle somutlaştırmak gerekirse, araç kazadan sonra 10 gün boyunca bakım ve onarıma girmişse ve aracın günlük ikame bedeli 3000  TL ise (benzer mahiyette bir aracın günlük kiralama bedeli)  30.000 TL’lik araç mahrumiyeti tazminatı ortaya çıkmaktadır. Ancak burada hemen belirtmek gerekir ki, bu tazminattan zarar gören aracın , aracı zarar görmeseydi kullanmaya düzenli devam edeceği örneğin ev-işyeri gibi bir güzergahta zaten araç kullansaydı zorunlu giderleri  olan; yakıt masrafı, araç parçalarında oluşacak eskime/amortisman hususlar bilirkişi tarafından hesaplanarak belirlenecek zarardan indirilir. Örnekte belirtilen 10 gün boyunca eğer araç zarar görmeseydi  her gün ortalama 100 TL zorunlu masraf  yapılacak olduğu da göz önüne alındığında hesaplanan 30.000 TL araç mahrumiyet bedelinden bu 1.000 TL (10*100) düşürülmelidir. Özetle verilen örnekte mahkeme 29.000 TL tutarında bir tazminata hükmetmelidir.

YARGITAY 17. H.D.  2014/15596 ESAS , 2017/156 KARAR,  17/01/2017 TARİH

“ Bu durumda mahkemece, davaya konu kaza sebebiyle araçtaki hasarın giderilmesi için gereken onarım süresi içinde emsal nitelikteki bir aracın (davacı tarafından kaza olmasaydı dahi yapılması gereken yakıt vs gibi zorunlu giderler indirildikten sonra) araç mahrumiyeti bedelinin tespiti hususunda da rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.”

4-) ARAÇ ARAÇ MAHRUMİYET TAZMİNATI DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME   

Araç mahrumiyeti tazminatı davasında birden fazla yetkili mahkeme bulunmaktadır. Bu davalar davalının yerleşim yeri mahkemesi, kazanın meydana geldiği yer mahkemesi veya zarar görenin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir.

Görevli mahkeme ise kural olarak, Asliye Hukuk Mahkemesidir. Ancak burada tarafların tacir olması durumuna göre Asliye Ticaret Mahkemesi de görevli olabilmektedir. Bu hususa dikkat edilmelidir.

5-) ARAÇ MAHRUMİYET TAZMİNATI DAVASINDA  ARABULUCULUK

Bu dava kural olarak dava şartı arabuluculuğa tabi değildir. Yani Asliye Hukuk Mahkemesinde açmadan önce arabuluculuğa başvurma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak yukarıda da değindiğimiz üzere eğer taraflar tacir ise ve dava da Asliye Ticaret Mahkemesinde açılacak ise burada artık dava şartı arabuluculuk yolunun tüketilmesi gerekmektedir.

NOT: Bu yazımız, bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. İzinsiz paylaşılması halinde, hukuki süreç başlatılacaktır.

Dike Hukuk ile iletişime geçmek için: https://wa.me/905337608453

---