FRANSA’DA CEBRİ İCRA YOLULA ALACAK TAHSİLİ

 

Cebri icra yoluyla alacak tahsili Fransa için ulusal, diğer ülkelerdeki alacaklılar için uluslararası alacak niteliğindedir. Global dünyada alışverişlerin bir çoğu uluslararası bir boyut almıştır. Uluslararası ticari ilişkilerde bir uyuşmazlık yaşanırsa, taraflar arasındaki mesafe ve dil bariyerinden istifade ederek sözleşmedeki taraflar borçlarını ifa etmekten kaçınma yolunu tercih edebilirler. Bu durumlarda taraflar vatandaşı olmadığı ülkelerdeki alacaklılardan borçlarının tahsilini hukuki süreçlerle sağlamaya çalışmaktadır.

Bu yazıda Fransa’da cebri icra yoluyla alacakların tahsili konusunu işleyeceğiz. Öncelikle, Türkiye’dekinin aksine Fransa’da İcra iflas kurumu bulunmamaktadır. Hukuki tespit, cebri icra, icra edilebilirlik şerhi, ihale, satış  işlemleri, borçlunun bilgilerini sordurma vs gibi işlemler Adalet Komiseri (“Commissaire de Justice” ) adlı bir kurum maharetiyle gerçekleştirmektedir.  2022 yılındaki değişikliklerle Adalet Komiserleri yeni bir yapıya ulaşmışlardır. Yazımıza konu cebri icra işlemleri Adalet Komiseri ya da özel hukuk mahkemeleri aracılığı ile yapılabilmekte ve başvurulacak usul alacağın miktarına ve cinsine göre değişiklik göstermektedir.

Cebri icra işlemlerinin yapılabilmesindeki ön koşul alacaklının icra edilebilirlik şerhini alabilmesidir. Bu belgeye fransızca “Titre exécutoire” denir. Bu belge ile alacaklı devlet eliyle cebri icra yapabilir. Fransa’da alacakların icrası nasıl olur ? Hangi tür prosedürlerle icra edilebilirlik şerhi elde edilebilinir ? 

Bu soruların cevabının iki farklı cebri icra prosedürü ele alarak cevaplamaya çalışacağız. Öncelikle kolaylaştırılmış prosedürle Adalet Komiseri aracılığı ile icra edilebilirlik şerhinin (I) ve ikinci olarak hakim tarafından icra edilebilirlik şerhi (II)  nasıl elde edilebileceğini analiz edeceğiz. 

I- Kolaylaştırılmış Prosedürle Cebri İcra

 

Kolaylaştırılmış icra prosedürüne küçük borçların tahsil prosedürü de denir. Bu icra yolunda, alacaklılar 5.000 Euronun altındaki borçları Adalet Komiseri aracılığı ile icra edebilirler. Bu prosedür ile alacaklılara, herhangi bir hakim kararı olmadan icra edilebilirlik şerhi verilip, bu şerh dolayısı ile tahsilat araçlarına başvurma imkanı vermektedir. Bu başvuru belirli şartlara tabidir. 

• Borç 5000 Euro altında olmalı, alacakların toplamı bu miktarı geçmemelidir. Örneğin ana borç ve talep edilebilen faizler 5000 Euroyu geçerse, bu prosedüre başvurma imkanı yoktur. 
• Borç inkar edilemez durumda olmalıdır. Buradaki şart daha çok borcun Komiser tarafından açıkcak anlaşılabilecek, genelde sözleşme, taraflar tarafından imzalanmış bir fatura gibi yazılı belgelere dayanmaktadır. Örneğin sözlü sözleşme ya da anlaşma ile verilmiş bir borç için bu prosedüre başvurulamaz. 

Bu iki şart gerçekleşmiş ise, Adalet Komiseri borçluya talebinizi iletir, karşı tarafla anlaşma yolu arayabilir. Karşı tarafın tutumuna göre, icra edilebilirlik şerhi ya kendisi ya da Mahkemeye yoluyla elde edilebilir. Bu şerh ile alacakların tahsilinde bir sonraki haciz aşamasındaki seçenekleri değerlendirebilirsiniz.

 

II- Mahkeme Yoluyla Ödeme Emri 

Mahkeme yoluyla ödeme emri yolunda temel şart borcun 5000 Eurodan yüksek olmasıdır. Bu durumda başvurulabilecek yegane yol Mahkeme maharetiyle ödeme emri yoludur. Başvuru öncesi yetkili mahkeme belirlenmeli, Fransız Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Ticaret Hukuku Kanunu ile Medeni Hukuk Kanunundaki genel ve özel kanun hükümlerine dikkat edilmelidir.  Peki mahkeme hangi şartlar altında ödeme emri başvurusunu inceler ? 

• Borç inkar edilemez olmalıdır. Alacaklı mahkemeye başvuru yaptığında sunacağı yazılı belgelerle borcu ispat etmelidir. Bu durumda taraflar arasındaki sözleşme, senet, borç ikrarları çok önemli bir hal almaktadır. 
• Borç miktarı yazılı belgelerde belirtilmiş olmalıdır. Belirsiz miktardaki alacak durumunda mahkeme borç miktarını belirleme yetkisine sahip değildir. Böyle bir durumda alacak davası ile borç miktarı kesinleşip, çıkacak mahkeme kararının icra edilmesi gerekmektedir. 
• Borç zamanaşımına uğramamış olmalıdır. Zamanaşımı alacağın türüne ya da hukuki ilişkiye göre farklılık gösterebilir.

Bu şartlar sağlanırsa, mahkemeye ödeme emri başvurusu yapılmalıdır. Yapılan başvuruda, taleplerin hepsi açıkça yazılmalıdır. Talebe bağlılık ilkesi gereği, talepleri aşan hiçbir borç için ödeme emri düzenleyemez. Yargılama sırasında sunulan belgelerle ödeme emri hakkında kararını verir. Mahkeme bu aşamada karşı tarafın savunmasını ve ya yazılı görüşümü aldamadan dosya üzerinden karar verilir. Talebin kabulu durumunda, ‘’ ordonnance d’injonction de payer ’’ (Ödeme emri) adlı kararı verip bu kararı başvurucu alacaklıya iletir. Alacaklı borçluya 6 ay içinde ödeme emrini tebliğ edilmelidir. 6 aylık süre zarfında ödeme emri tebliğ edilmezse kadük olur. Tebliğ tarihinden itibaren borçlu 1 ay içinde itiraz edebilir. 

Bu aşamada borçlunun itirazı olursa, alacaklının ödeme emri başvurusu alacak davasının dilekçesi yerine geçmektedir. Alacağın takibine devam etmek isteyen alacaklı, dava yoluna başvurmak zorunda kalır. Dolayısı ile bu aşamalardaki dilekçe çok önemlidir. Bu konuda konusunda uzman avukatlarla hareket etmek önemlidir.

Eğer borçlu 1 aylık itiraz süresinde itiraz etmezse, mahkemeye başvurup icra edilebilirlik şerhini alıp, borçluya son ödeme şansı bırakmalıdır. Eğer alacaklı cevap alınamazsa, alacaklı sonraki haciz  aşamalarına geçebilir. Haciz aşamasında bir çok işlem yapılabilmektedir. Bunlar taşınır ve taşınmaz haczi, banka hesabına el koyma, maaşa haciz gibi uygulamalarla borcun tahsili gibi işlemlerdir. Bu cebri icra işlemleri, ödeme emri kesinleştikten sonra Commissaire de justice eliyle yapılabilmektedir.

 

Av. Vedat DAYAN

 

NOT: Bu yazımız, bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. İzinsiz paylaşılması halinde, hukuki süreç başlatılacaktır. 

Dike Hukuk ile iletişime geçmek için: https://wa.me/905337608453