SİGORTA HUKUKU arşivleri

1-) ARAÇ MAHRUMİYET TAZMİNATI NEDİR ?

Meydana gelen bir trafik kazası sonucu aracınız hasar gördüyse aracınızın tamir edilmesi için ortalama 1 hafta – 10 gün boyunca aracınızı tamircide bırakmanız gerekebilir. Hasar gören bir aracın onarım süresi boyunca kullanılamaması sebebiyle ortaya çıkan zarar araç mahrumiyet tazminatı ya da araçtan yoksun kalma tazminatı olarak tanımlanmaktadır. Kusuru ile aracınızın hasar görmesine sebebiyet veren taraf sizin bu zararınızı tazmin etmelidir. Araç Mahrumiyet tazminatı için gerekli şartları ve diğer önemli hususları siz değerli okuyucularımız için aşağıda detaylıca izah etmeye çalıştık.

2-) ARAÇ MAHRUMİYET TAZMİNATI DAVASI İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR NELERDİR

Öncelikle belirtmek gerekir ki meydana gelen kazada en az 2 taraf olmalıdır. Yani tek taraflı olarak gerçekleştirmiş olduğunuz kazalar için bu tazminatı talep etme hakkınız yoktur. Uygulamada ikame araç hizmeti olarak bilinen hizmet ile araç mahrumiyet tazminatı karıştırılmamalıdır. İkame araç hizmeti zorunlu olmayan kasko poliçenizdeki özel şartlara bağlı bir husustur. Eğer kasko poliçenizde ikame araç klozu bulunmakta ise kasko poliçenizi düzenleyen şirket size aracınızın tamir süresince bir ikame araç tahsis edecektir. Bu hizmet yukarıda da değindiğimiz gibi bir tazminat değildir.

Araç mahrumiyet tazminatı ise kusuru ile aracınızın hasar görmesine sebebiyet veren taraftan isteyebileceğiniz bir tazminattır. Aracınız bir kazaya karıştığında karşı taraf kusurlu ise tamir süresince aracınızdan mahrum kaldığınız günler için bu tazminatı isteyebilirsiniz. Örneğin, trafikte seyrederken başka bir araç gelip sizin aracınıza çarptığını varsayalım. Bu durumda aracınızda meydana gelen hasar ve değer kaybı tazminatı ile beraber araç mahrumiyet tazminatını da talep edebilirsiniz. Ancak burada şu hususa değinmekte fayda vardır: araç mahrumiyet tazminatı hasar ve değer kaybı tazminatından farklı olarak sadece kusurlu aracın sürücüsü ve sahibinden (işleten) istenebilir. Yani bu davayı karşı tarafın trafik poliçesini düzenleyen sigorta şirketine karşı açamazsınız çünkü araç mahrumiyet tazminatı trafik poliçelerinin kapsamının dışında kalmaktadır. Araç mahrumiyet tazminatı isteyebilmeniz için bir diğer şart ise kazada %100 kusurlu olmamanızdır. Eğer kazada %100 kusurlu taraf siz iseniz bu tazminatı talep etme hakkınız bulunmamaktadır. Ayrıca 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 109. Maddesine göre bu davanın 2 yıllık bir zamanaşımı süresine tabi olduğunu unutmamak gerekir. Yani, kaza tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde bu davayı açmanız gerekmektedir.

Yargıtay’a göre araç mahrumiyet bedeli talep edilebilmesi için araç kiralandığına dair herhangi bir belge veya ödeme belgesi sunulması zorunlu değildir. Yargıtay içtihatlarında; oluşan hasarın niteliğine göre makul tamir süresi belirlenerek, ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan ve bu süre içinde ikame araç için ödemesi gereken bedel kadar karar verilmesi gerektiğine hükmetmiştir.

YARGITAY 4. HD. 2021/26777 ESAS, 2022/11236 KARAR, 29.09.2022 TARİH

”Kural olarak haksız fiilden kaynaklanan tazminat davalarında gerçek zarar ilkesi geçerlidir. Zarar gören ancak haksız fiil sebebiyle uğradığı gerçek zararını haksız fiil sorumlularından isteyebilir. Olay tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 50’nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacı tarafından araç kiraladığına dair belge veya ödeme belgeleri sunulmasa da hakim zararı belirleyebilir. Bu durumda mahkemece, davacı aracında oluşan hasarın niteliğine göre makul tamir süresinin belirlenmesi, ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan ve bu süre içinde davacının (ikame araç) ödemesi gereken bedelin ne olacağı konularında alınan bilirkişi raporuna göre davacının araç mahrumiyet bedeli talebinin kabulüne karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile davacının bu talebini objektif kriter ve delillerle ispatlayamadığı gerekçesiyle reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.”

YARGITAY 17. HD. 2017/1625 ESAS, 2018/1686 KARAR, 08/03/2018 TARİH

“Davacının ikame araç bedeli talebi mahkemece davacı tarafından araç kiraladığına dair belge sunulmaması nedeni ile ret edilmiş olup bu süre ile ilgili araç kiralandığına dair belge sunulmasa da B.K.42 maddesi (50.md) uyarınca hâkim zararı belirleyebilir. Bu durumda mahkemece, davacı aracında oluşan hasarın niteliğine göre makul tamir süresinin belirlenmesi ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan, bu süre içinde davacının (ikame araç) ödemesi gereken bedelin ne olacağı konularında ayrıntılı, gerekçeli, denetlenebilir rapor almak suretiyle davacının mahrumiyet bedeli talebi hakkında karar verilmesi gerekirken, yazılı olduğu biçimde eksik inceleme ile karar verilmesi isabetli değildir.”

3-) ARAÇ MAHRUMİYET TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR

Araç mahrumiyet bedeli, hasar gören aracın makul onarım süresi ile bu süre zarfında kiralanan alternatif aracın günlük kiralama bedelinin çarpımıyla hesaplanır. Araç mahrumiyeti tazminatı, aracın kullanılamadığı ( fiilen kullanılmadığı gün değil makul onarım süresince. Yani siz aracınızı bir tamirciye götürdünüz ve tamirci normalde 10 günde tamir edilecek hasarı 30 günde tamir etti. Burada sizin talep edeceğiniz mahrumiyet gün sayısı 30 değil 10 gündür.) gün sayısı ile aracın günlük kiralama bedeli çarpılarak bulunur. Bu formülü bir örnekle somutlaştırmak gerekirse, araç kazadan sonra 10 gün boyunca bakım ve onarıma girmişse ve aracın günlük ikame bedeli 3000 TL ise (benzer mahiyette bir aracın günlük kiralama bedeli) 30.000 TL’lik araç mahrumiyeti tazminatı ortaya çıkmaktadır. Ancak burada hemen belirtmek gerekir ki, bu tazminattan zarar gören aracın , aracı zarar görmeseydi kullanmaya düzenli devam edeceği örneğin ev-işyeri gibi bir güzergahta zaten araç kullansaydı zorunlu giderleri olan; yakıt masrafı, araç parçalarında oluşacak eskime/amortisman hususlar bilirkişi tarafından hesaplanarak belirlenecek zarardan indirilir. Örnekte belirtilen 10 gün boyunca eğer araç zarar görmeseydi her gün ortalama 100 TL zorunlu masraf yapılacak olduğu da göz önüne alındığında hesaplanan 30.000 TL araç mahrumiyet bedelinden bu 1.000 TL (10*100) düşürülmelidir. Özetle verilen örnekte mahkeme 29.000 TL tutarında bir tazminata hükmetmelidir.

YARGITAY 17. H.D. 2014/15596 ESAS , 2017/156 KARAR, 17/01/2017 TARİH

“ Bu durumda mahkemece, davaya konu kaza sebebiyle araçtaki hasarın giderilmesi için gereken onarım süresi içinde emsal nitelikteki bir aracın (davacı tarafından kaza olmasaydı dahi yapılması gereken yakıt vs gibi zorunlu giderler indirildikten sonra) araç mahrumiyeti bedelinin tespiti hususunda da rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.”

4-) ARAÇ ARAÇ MAHRUMİYET TAZMİNATI DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

Araç mahrumiyeti tazminatı davasında birden fazla yetkili mahkeme bulunmaktadır. Bu davalar davalının yerleşim yeri mahkemesi, kazanın meydana geldiği yer mahkemesi veya zarar görenin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir.

Görevli mahkeme ise kural olarak, Asliye Hukuk Mahkemesidir. Ancak burada tarafların tacir olması durumuna göre Asliye Ticaret Mahkemesi de görevli olabilmektedir. Bu hususa dikkat edilmelidir.

5-) ARAÇ MAHRUMİYET TAZMİNATI DAVASINDA ARABULUCULUK

Bu dava kural olarak dava şartı arabuluculuğa tabi değildir. Yani Asliye Hukuk Mahkemesinde açmadan önce arabuluculuğa başvurma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak yukarıda da değindiğimiz üzere eğer taraflar tacir ise ve dava da Asliye Ticaret Mahkemesinde açılacak ise burada artık dava şartı arabuluculuk yolunun tüketilmesi gerekmektedir.

NOT: Bu yazımız, bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. İzinsiz paylaşılması halinde, hukuki süreç başlatılacaktır.

Dike Hukuk ile iletişime geçmek için: https://wa.me/905337608453

I-) DEĞER KAYBI TAZMİNATI NEDİR?

Araç değer kaybı, meydana gelen bir kaza sonrası hasarlı parçaların onarılması sonrasında aracın ikinci el piyasa fiyatına göre değer kaybetmesidir. Kazanın ardından tamir edilen aracın onarımı her ne kadar kusursuz olsa dahi arabanın satış fiyatı kaza öncesindeki piyasa fiyatına nazaran daha düşük olacaktır. Çünkü ikinci el araç satın almak isteyen vatandaşlar daha önce kaza yapmış ve hasarlı olarak kaydı gözüken araçlara rağbet göstermemektedir. Bu sebeple kaza yapmış olan araç sahibi dolaylı da olsa bir zarara uğramaktadır. Değer kaybı tazminatı bu zararı gideren bir tazminattır.

II-) DEĞER KAYBI TAZMİNATI İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR NELERDİR?

Değer kaybı tazminatını alabilmeniz için aşağıdaki şartı sağlamanız gerekir:

Hak sahibinin; kazanın meydana gelmesinde tam kusurlu veya daha ağır kusurlu olan taraf olmaması gerekmektedir. Yani diğer tarafın daha kusurlu olması gerekir. Böyle bir durumda kusursuz olan taraf ya da daha az kusurlu olan taraf değer kaybı tazminatına hak kazanır.

III-) DEĞER KAYBI TAMİNATI NASIL ALINIR?

Değer kaybı tazminatı, kusurlu olan tarafın trafik sigortası ( Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortaları ) poliçesini düzenleyen sigorta şirketinden, kaza anında karşı aracı kullanan kişiden veya karşı aracın malikinden istenebilir çünkü 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre bu kişiler zarardan müteselsilen sorumludur. Burada hak sahibine bir seçimlik hak tanınmıştır. Hak sahibi bu 3 taraftan herhangi birine ya da hepsine birden talebini yöneltebilir. Ancak uygulamada kusurlu tarafın trafik sigortası var ise hak sahibi sigorta şirketine başvurarak en hızlı şekilde alacağını tahsil etmektedir çünkü araç sürücüsü veya sahibine dava açmak daha uzun ve meşakkatli bir yoldur.

Hak sahibi taraf, kusurlu olan tarafın trafik sigortasına yazılı olarak başvurarak aracında oluşan değer kaybını talep eder. Bu talebin olumlu sonuçlanabilmesi için başvurunuzda birtakım belgeleri eksiksiz olarak sigorta şirketine iletmeniz gerekmektedir. Başvuru dilekçesi ile beraber sigorta şirketine iletmeniz gereken belgeleri şu şekilde sıralayabiliriz:

A-) Resmi Trafik kazası tespit tutanağı veya taraflar arasında tutulmuş kaza tespit tutanağı

B-) Ehliyet ve Ruhsat Fotoğrafları

C-) Hasar Fotoğrafları

D-) Ödemenin yapılması istenen banka hesabının bilgileri

E-) Varsa eksper raporu

Bu belgeler ile beraber sigorta şirketine başvurduğunuz takdirde sigorta şirketi 15 gün içerisinde ödeme yapmalıdır. Sigorta şirketinin eksik ya da hiç ödeme yapmaması durumunda artık yapılması gereken Sigorta Tahkim Kuruluna gitmek veya dava açmaktır. Sigorta Tahkim Kuruluna gitmek daha hızlı ve pratik bir yoldur. Uygulamada hak sahibi genellikle dava açmak yerine tahkim komisyonuna gitmeyi tercih etmektedir. Çünkü davalar ortalama 2 yılda sonuçlanırken tahkim yolu ise 6-8 ay sürmektedir. Sigorta Tahkim Kuruluna nasıl gidileceği ve dikkat edilmesi gereken hususlar için sitemizdeki diğer makalelerimize göz atabilirsiniz.

IV-) DEĞER KAYBI TAZMİNTINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NEDİR?

Değer kaybı taleplerinde zamanaşımı 2 yıldır. Yani son 2 yıl içinde geçirdiğiniz trafik kazaları sebebi ile değer kaybı talebinde bulunabilirsiniz.

V-) HAK SAHİBİ KAZADA KUSURSUZ OLMASINA RAĞMEN DEĞER KAYBI TAZMİNATI ÇIKMAMA İHTİMALİ VAR MI?

Eğer bir kazada kusursuz veya az kusurlu iseniz çoğunlukla değer kaybı tazminatına hak kazanırsınız ancak kazaya karışan aracınızın daha önce karıştığı çok sayıda kaza varsa, aracınız çok eski ve kilometresi çok yüksek ise değer kaybı tazminatına hak kazanamayabilirsiniz. Bu sebeple aracınızın değer kaybı tazminatına hak kazanıp kazanmadığını tespit etmek için Sigorta Hukuku alanında uzman Dike Hukuk ekibi ile iletişime geçebilirsiniz.