VASİYETNAME TÜRLERİ NELERDİR

Kişiler genellikle vefatlarından sonra malvarlıkları üzerinde söz sahibi olmak için vasiyetname düzenler. Bu yazımızda vasiyetname türleri ve vasiyetname düzenlerken dikkat edilmesi gereken hususlar incelenecektir.  Her tür vasiyetnamenin sıkı şekil ve geçerlilik şartları bulunduğundan bulunmaktadır. Bu nedenle bireylerin bu işlemleri dikkatle ve mümkünse hukuki danışmanlık alarak yapmaları önemlidir.

I-) Vasiyetnamenin Tanımı ve Hukuki Niteliği

Vasiyetname, kişinin vefatından sonra etkisini göstermek üzere arzularını açıklamasıdır. Kişi vasiyetname ile belirli mal bırakabilir, vakıf kurabilir, mirasçı ya da yedek veya art mirasçı atayabilir, vasiyeti yerine getirme görevlisi atayabilir, mirastan ıskat (çıkarma) yapabilir ya da çeşitli yüklemelerde bulunabilir.

Vasiyetname tek taraflı bir hukuki işlemdir. Bunun en önemli sonucu vasiyetçinin vasiyetnamesini tek taraflı olarak geri alabilmesidir.

II-) Vasiyetname Türleri

Türk Medeni Kanunu’nda üç tür vasiyetname düzenlenmiştir. Vasiyetnamenin kanunda düzenlenen şekillerden birine uygun olarak yapılması şarttır.

A-)Resmî Vasiyetname

Resmî vasiyetname; noter, sulh hâkimi veya yetkili resmi memur huzurunda düzenlenir. Bu vasiyetnamenin düzenlenmesine iki tanık da katılır. Bu tür vasiyetnamenin iki farklı biçimi vardır. Bu iki biçim vasiyetnamenin genellikle noterlerde yapılması nedeniyle noterde düzenlenişlerine göre açıklanacaktır:

1-)Okunarak ve imzalanarak düzenlenen resmi vasiyetname

Vasiyetname düzenlemek isteyen kişi son arzularını notere açıklar. Noter, kendisine açıklanan bu son arzuları yazar ya da yazdırır. Yazdırılan metni vasiyetname düzenlemek isteyen kişiye verir. Vasiyetname düzenlemek isteyen kişi bu metni okur ve arzusuna uygun ise imzalar. Ardından noter metne tarih yazıp imza atar. Vasiyetname düzenlemek isteyen kişi iki tanığa vasiyetnameyi okuduğunu ve metnin arzusuna uygun olarak yazıldığını beyan eder. Tanıklar da vasiyetname metninin devamına vasiyetçinin ölüme bağlı tasarruf yapmaya ehil göründüğünü ve kendi önlerinde vasiyetname metninin arzusuna uygun olduğunu açıkladığını yazarak imza atarlar.

2-)Okumadan ve imzalamadan düzenlenen resmi vasiyetname

Vasiyetname düzenlemek isteyen kişi son arzularını notere açıklar. Noter, kendisine açıklanan bu son arzuları yazar ya da yazdırır. Noter vasiyetname düzenlemek isteyen kişi ve tanıklar önünde vasiyetname metnini sesli olarak okur. Vasiyetname düzenlemek isteyen kişi okunan metnin arzusuna uygun olduğunu tanıklar önünde açıklar. Noter metne tarih yazıp imza atar. Tanıklar bu vasiyetname türünde ise vasiyetnamenin noter tarafından sesli olarak okunduğunu, vasiyetçinin ölüme bağlı tasarruf yapmaya ehil göründüğünü ve kendi önlerinde vasiyetname metninin arzusuna uygun olduğunu açıkladığını yazarak imza atarlar.

Bu iki türün karma şekilde yapılması yani okunmadan imzalanarak veya okuyarak fakat imzalamayarak da vasiyetname düzenlenmesi mümkündür.

Resmi vasiyetname yetkili bir memur önünde yapılması, bir örneğinin yetkili memur tarafından saklanması nedeniyle daha çok tercih edilmektedir.

B-) El Yazılı Vasiyetname

El yazılı vasiyetname, murisin baştan sona kendi el yazısıyla yazdığı, tarih attığı ve imzaladığı vasiyet türüdür. Bu vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için metnin tamamının murisin kendi el yazısıyla yazılması, metinde tarih olması ve vasiyetçinin metni imzalaması şarttır. Vasiyetçi tarihi 08.10.2025, 08 Ekim 2025, 2025 yılı Kurban Bayramı ilk günü gibi yazabilir. Burada önemli olan metnin yazıldığı zamanın net şekilde anlaşılabilmesidir. İmzanın ise metnin bitişinde tüm metni kapsayacak şekilde olması gerekmektedir. Vasiyetname birden fazla sayfadan oluşuyorsa sayfalar arasında iç bağlantı olması şartı ile yalnızca son sayfaya imza atılması
yeterli kabul edilmektedir. Bu şartlardan herhangi birinin eksik olması vasiyetnamenin geçersizliğine yol açar.

El yazılı vasiyetname düzenlenmesi daha kolay ve masrafsız olması nedeniyle tercih edilmektedir. Ancak birinin bulamaması, kolayca yok edilebilmesi gibi riskleri vardır.

C-) Sözlü Vasiyetname

Sözlü vasiyetname, olağanüstü durumlar (örneğin savaş, ölüm tehlikesi, doğal afetler) nedeniyle diğer vasiyet türlerinin düzenlenmesinin mümkün olmadığı hallerde başvurulan istisnai bir vasiyet şeklidir. Ayrıca diğer vasiyetname türlerini düzenlemenin mümkün olması halinde bu tarihten itibaren bir ay geçmesiyle hükümden düşer yani diğer vasiyetnameler gibi her durumda kalıcı değildir.

Kişi son arzularını iki tanığa açıklar. Tanıklar iki şekilde davranabilir:

1-) Tanıkların Vasiyetname Metnini Düzenlemesi

Tanıklar bu beyanları yazıya geçirip metne vasiyetnamenin yapıldığı yer ve tarihi de yazıp imzalar. İki tanık vakit kaybetmeden bu metni sulh veya asliye hukuk mahkemesine teslim eder. Tanıklar hakim önünde vasiyetçinin diğer vasiyetname türlerini yapma imkanının olmadığını, olağanüstü bir hal olduğunu, vasiyetçinin kendilerine son arzularını açıkladığını ve vasiyetçiyi ölüme bağlı tasarruf yapmaya ehil gördüklerini beyan ederler.

2-) Tanıkların Vasiyetname Metnini Düzenlememesi

Tanıklar vasiyetçinin son arzularını yazmaz ve doğrudan mahkemeye gidip vasiyetçinin son arzularını hakime aktarırlar. Hakim önünde bir tutanak düzenlenir ve tanıklar diğer vasiyetname türlerini yapma imkanının olmadığını, olağanüstü bir hal olduğunu, vasiyetçinin kendilerine son arzularını açıkladığını ve vasiyetçiyi ölüme bağlı tasarruf yapmaya ehil gördüklerini beyan ederek bu tutanağı imzalar.

Sözlü vasiyetname kişinin diğer tür vasiyetname düzenleme imkanı olmayan hallerde son arzularını açıklayabilmesi için bir fırsattır. Ancak bu vasiyetname türünün istisnai olduğunun unutulmaması gerekmektedir. Kişinin kendi eylemleri ile vasiyetnamesini somutlaştırma, yazılı hale getirme imkanı olmadığından risklidir.

III-) Vasiyetname Düzenlenmesinde Tanık ve Memur Olma Şartları

Şu kişiler vasiyetname düzenlenmesi tanık olarak katılamaz:

a.Fiil ehliyeti bulunmayanlar,

b. Bir ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetinden yasaklılar,

c. Okur yazar olmayanlar,

d. Vasiyetçinin eşi, üstsoy ve altsoy kan hısımları, kardeşleri ve bu kişilerin eşleri,

Ayrıca Vasiyetçinin eşi, üstsoy ve altsoy kan hısımları, kardeşleri ve bu kişilerin eşleri resmî vasiyetnamenin düzenlenmesine memur olarak da katılamazlar.

lass=”yoast-text-mark”>lass=”yoast-text-mark”>Sözlü vasiyetname düzenlenmesinde ise tanıkların okur yazar olması şart değildir. Çünkü bu tanıklar vasiyetçinin sözlerini metne geçirmeden doğrudan mahkemeye başvurarak vasiyetçinin beyanlarını hakime sözlü olarak açıklayabilirler.

<strong>IV-)Vasiyetnamenin Geri Alınması ve İptali

Vasiyetname düzenleyen kişi, vasiyetnamesini dilediği zaman geri alabilir. Geri alma şu şekillerde olabilir:

• Yaptığı vasiyetnamenin içeriğini tamamlayıcı olmayan yeni bir vasiyetname düzenlemek,
• Vasiyetnamenin yok edilmesi,
• Vasiyetnameye aykırı fiillerde bulunulması (örneğin vasiyetle bırakılan malın satılması).

Vasiyetname vasiyetçinin vefatından sonra iptal edilebilir. Vasiyetname ehliyetsizlik, irade bozukluğu, hukuka ve ahlaka aykırılık, şekil şartlarına uyulmaması gibi nedenlerle iptal edilebilir.

NOT: Bu yazımız, bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. İzinsiz paylaşılması halinde, hukuki süreç başlatılacaktır.

Dike Hukuk ile iletişime geçmek için:https://wa.me/905337608453